Testowanie teodolitu należy przeprowadzać regularnie. Dotyczy to wszystkich klas dokładności. Teodolity przeznaczone do pracy w zakresie odpowiedzialności państwa muszą posiadać certyfikat przechodzenia pierwotnej i późniejszej weryfikacji służb metrologicznych w okresie określonym przez producenta. W nienormalnej sytuacji, jeśli urządzenie zostało wystawione na nieoczekiwane skutki mechaniczne lub klimatyczne, przeprowadzana jest nadzwyczajna kalibracja i regulacja teodolitu, ponieważ wyniki pomiarów będą miały duży błąd. Zgodnie z wynikami weryfikacji wydaje się wniosek o przydatności lub nieprzydatności teodolitu do dalszej operacji, wskazując okres następnej weryfikacji. W przypadku braku tego dokumentu urządzenie należy uznać za wadliwe i niedozwolone. Specjalne usługi metrologiczne wyposażone w odpowiedni sprzęt i dokumentację, takie jak, mają prawo do naprawy, kalibracji i regulacji teodolitów.
Teodolit jest urządzeniem do pomiaru kątów poziomych i pionowych w badaniach geodezyjnych, topograficznych i geodezyjnych.
- schematy i metody weryfikacji i regulacji teodolitu;
- początkowe standardy jednostek pomiarowych;
- sprzęt pomiarowy odpowiedniej klasy dokładności;
- standardy zgodności wyników kalibracji i regulacji teodolitu;
- Wykwalifikowany personel, posiadający techniki weryfikacji.
Teodolity mogą mieć następujące klasy dokładności:
- Urządzenia techniczne ze średnim marginesem błędu +/- 20 "do +/- 60".
- Urządzenia są dokładne z marginesem błędu od +/- 2 ”do +/- 15” przy określaniu kąta jednego metra.
- Urządzenia o wysokiej precyzji z granicą błędu od +/- 0, 5 "do +/- 1" przy określaniu pełnego kąta.
Ustawienie teodolitu do pracy
Aby przeprowadzić kalibrację, teodolit musi być ustawiony w pozycji roboczej, a urządzenie musi być skonfigurowane.
Urządzenie jest typowym teodolitem.
Najpierw musisz wyśrodkować instrument. Pionowa oś teodolitu musi być dokładnie wyrównana z punktem odniesienia na powierzchni. Aby to zrobić, na specjalnym haku na dole stojaka przymocowana jest linia pionowa. Stojak z urządzeniem na statywie przesuwa się do przybliżonej zbieżności punktu odniesienia z pionem, podczas gdy trzeba monitorować poziome położenie stojaka. Przy przybliżonym ustawieniu, musisz sprawdzić stabilność statywu i przejść do precyzyjnej regulacji. Aby to zrobić, poluzuj śrubę na ramie i, przesuwając teodolit wzdłuż podstawy, osiągnij dokładność dopasowania od 2 do 5 mm. Następnie zabezpiecz śrubę.
Ustaw horyzont. Oś pionowa urządzenia musi być wyrównana do linii pionu. Aby to zrobić, umieść poziom na poziomym kole w przybliżeniu w połowie odległości między dwiema śrubami do podnoszenia. Następnie, regulując nachylenie śrub, ustaw poziom na zero. Obróć alidadę pod kątem prostym do pierwotnej pozycji i ponownie ustaw trzecią śrubę na poziom zerowy. Monitoruj instalację. Kiedy zmieniasz alidadę na dowolną pozycję, poziom nie powinien zmieniać więcej niż jednego podziału. Jeśli odchylenie jest większe, należy powtórzyć procedurę poziomowania.
Regulacja optyki dla indywidualnego widzenia. Rurka optyczna powinna być wycelowana w coś lekkiego i wyregulować okular, aby uzyskać wyraźny obraz siateczki. Ostrość obrazu można regulować za pomocą wkrętów. Podczas pracy z obiektami w różnych odległościach ostrość musi być regulowana w zależności od odległości.
W tym momencie konfigurację teodolitu można uznać za zakończoną i przejść do kalibracji.
Operacje kalibracji Teodolitu
Aby niezawodnie i poprawnie założyć teodolit, użyj specjalnego statywu geodezyjnego.
Producent urządzenia musi określić parametry dokładności urządzenia. Dla teodolitów można je podzielić na dwie grupy: geometryczną i optyczno-mechaniczną. Dokładność i regulacja parametrów optycznych mogą być sprawdzane i wykonywane tylko w warunkach fabrycznych. Parametry geometryczne można sprawdzić w służbie metrologicznej.
Weryfikacja dokładności poziomowania. Rozpocznij kalibrację od ustawienia poziomu do pozycji zerowej, gdy znajduje się pomiędzy dwiema śrubami nastawczymi. Następnie obróć o 180 ° i sprawdź. Podczas zmiany położenia pęcherzyka nie więcej niż jeden podział teodolit spełnia wymagania dokładności. Jeśli zmiana dotyczy więcej niż jednego podziału, należy dokonać korekt. 50% offsetu powinno być wybrane przez dostosowanie poziomu, 50% - przez podniesienie śrub. Dostosowanie jest konieczne, aby wykonać kilka razy, aby w pełni dostosować się do warunków producenta.
Weryfikacja dokładności instalacji linii wzroku. Na tym etapie należy sprawdzić prostopadłość osi obrotu teleskopu i osi obserwacji. Należy wybrać zauważalny punkt w odległości i wykonać dwa pomiary. Jeden pomiar jest wykonywany podczas celowania celownika do punktu po lewej stronie, drugi - od prawej. Rura powinna być obrócona przez pełne koło. Następnie należy zmienić położenie pokrętła na 180 ° i powtórzyć te same pomiary w tej samej kolejności. Zgodnie z uzyskanymi wynikami można obliczyć błąd kolimacji według wzoru:
Rodzaje weryfikacji teodolitu: a - instalacja za pomocą dwóch śrub; b - instalacja na trzeciej śrubie; w - sprawdzanie poprawności poziomu instalacji.
С = ((Л1-П1 ± 180) + (Л2-П2 ± 180)) / 4
gdzie L1, L2, P1, P2 - wyniki pomiarów;
C - błąd kolimacji.
Uzyskany wynik nie powinien przekraczać granicy dokładności określonej przez producenta i pomnożonej przez 2. W przeciwnym razie konieczne jest wykonanie regulacji. Aby przeprowadzić regulację, konieczne jest określenie poprawnej wartości za pomocą dowolnej z formuł:
М = П2 + СилиМ = Л2-С, gdzie
M jest wartością korekty;
P2 - wynik pomiaru;
C - błąd obliczony.
Za pomocą śruby instalacyjnej ustal pozycję alidady równą obliczonej wartości. Obraz widza powinien zostać przesunięty z użytego punktu. Za pomocą bocznych śrub regulacyjnych konieczne jest przywrócenie kombinacji wzroku i mierzonego punktu. Operację należy wykonać kilka razy, aby w pełni spełnić określone parametry dokładności.
Weryfikacja prostopadłości osi obrotu teodolitu i teleskopu
Ten parametr należy sprawdzić w ten sposób. Na ścianie musisz wybrać punkt A. znajdujący się gdzieś na wysokości Umieść na nim teodolit i rzuć go na wysokość instrumentu. Zaznacz i zaznacz pozycję na ścianie jako A1. Następnie należy obrócić rurę przez zenit i powtórzyć projekcję. Jeśli druga projekcja zbiega się z pierwszą, wtedy sprawdzanie przyrządu zostaje zakończone. W przeciwnym razie konieczne jest dostosowanie wysokości stojaka za pomocą śruby korekcyjnej.
Weryfikacja dokładności instalacji linii wzroku
Schemat Teodolitu.
Optymalny kierunek rury do punktu jest uważany za położenie punktu w środku pola widzenia. W tym celu do rury wkłada się szklaną płytkę z nałożonymi liniami w postaci krzyża. Obraz na modelach różnych producentów jest realizowany na swój sposób. Powszechne jest występowanie pionowych i poziomych pasków, a także śrub regulacyjnych, pary do regulacji w pionie, pary - poziomo. Weryfikację można przeprowadzić na dowolnym z pasm. Dowolnie wybierz punkt, wyceluj w niego celownik tak, aby krawędź jednej z linii pokrywała się z punktem. Następnie powoli obracaj rurę pionowo lub poziomo, kontrolując zbieżność punktu i linii. Jeśli punkt zejdzie z linii, powinieneś wyregulować siatkę. W tym celu zdejmij pokrywę ochronną, zapewniając dostęp do śrub regulacyjnych. Obracające się śruby, należy uzyskać pełne wyrównanie wokół kąta obrotu rury. Ta operacja może być również wykonana przy użyciu pionu. Linię pionową należy umieścić nie bliżej niż 10 metrów od teodolitu. Aby pozbyć się drgań pionu, można umieścić ładunek w pojemniku z wodą, po odczekaniu pewnego czasu, aż się uspokoi i przestanie się kołysać.
Łączenie weryfikacji dwóch parametrów
Weryfikacja podpór teodolitowych i błąd kolimacji składa się z tych samych operacji i może być wykonywana razem. Jednocześnie możesz zaoszczędzić czas na pracy i uzyskać dokładniejszy wynik.
Procedura przeprowadzania weryfikacji jest następująca:
Badanie teodolitowe.
- Urządzenie powinno być zainstalowane w pozycji roboczej zgodnie z instrukcją.
- Zaznacz dwa obiekty do pomiarów: pierwszy A jest na horyzoncie, drugi B jest pod kątem V około 30 ° w stosunku do poziomu.
- Następnie wyślij wizjer z lewej strony w celu wyświetlenia każdego z obiektów i zapisz wyniki pomiarów.
- Następnie należy obrócić teleskop i zmierzyć te obiekty, sumując wizjer po prawej stronie. Wyniki również poprawiają.
- Następnie, podobnie jak metoda oddzielnej kalibracji, należy obrócić pokrętło do 180 ° i powtórzyć cały kompleks pomiarów.
Błąd kolimacji określa następujący wzór:
С = ((Л1-П1 ± 180) + (Л2-П2 ± 180)) / 4
z dodatkowych wyników pomiaru określić wartość pomocniczą
C11 = ((L11-P11 ± 180) + (L21-P21 ± 180)) / 4, gdzie:
C i C11 - główne i pomocnicze wartości błędów
L1 i L21 - wyniki pomiarów obiektów A i B podczas pierwszej operacji po lewej stronie
P1 i P21 - wyniki pomiarów obiektów A i B podczas pierwszej operacji po prawej stronie
L11 i L2, P11 i P2 - odpowiednio, wyniki pomiarów drugiej operacji
Błąd nachylenia osi obrotu rury I powinien być określony przez następujące wzory:
C1 = CsecV + itgV
I = c1ctgV-ccosecV
gdzie V jest kątem nachylenia obiektu B względem poziomu.
Dalsze czynności należy wykonywać zgodnie z punktami oddzielnej weryfikacji.